Gupik pawie oczko (Poecilia reticulata) - niewielkich rozmiarów słodkowodna ryba akwariowa z rzędu karpieńcokształtnych (Cyprinodontiformes) i rodziny piękniczkowatych ( Poeciliidae), podrodziny Poeciliinae. Jego powszechna nazwa gupik (ang.Guppy) pochodzi od nazwiska jednego z angielskich badaczy Roberta Johna Lechmere Guppy'ego (1836-1916). Odkrył on ten gatunek na Trynidadzie w 1866 roku, choć ryba ta była dobrze znana niemieckim akwarystom już wcześniej.

Występowanie

Ameryka Południowa na północ od Amazonki do Gujany oraz wyspa Trynidad. Ze względu na żarłoczność, gupiki zostały introdukowane do wód niemal wszystkich kontynentów, w celu walki z plagą komarów, których larwy zjadały. Rybki te preferują spokojne wody, obfitujące w roślinność. Występują często nawet w bardzo zanieczyszczonych wodach.

Opis

Wielkość: Samica do 6 cm, samiec do 3-4 cm.

Wygląd: Wyraźny dymorfizm płciowy. Samiec smuklejszy i znacznie mniejszy, o niepowtarzalnym układzie różnokolorowych plam. Samice są oliwkowo-szare, z beczułkowatym brzuchem (dojrzałe płciowo samice posiadają w okolicy płetwy odbytowej tzw. plamę ciążową). Akwarystyczne odmiany hodowlane posiadają np. rozwiniętą płetwę ogonową (wyróżnia się wiele standardów płetw ogonowych gupika). Istnieje wiele odmian zróżnicowanych pod względem barwy i kształtu płetw. Dzikie, wyjściowe formy gupika w akwarystyce niemal niespotykane, hodowane jednak nadal przez wyspecjalizowanych akwarystów, ceniących formy naturalne, genetycznie czyste.

Hodowla

Ryba ta nie wymaga dużego akwarium, uchodzi za łatwą w hodowli, jednak w przypadku delikatnych odmian hodowlanych zalecana jedynie doświadczonym akwarystom. Minimalna zalecana pojemność zbiornika to 30-40 litrów dla jednego samca i trzech samic, przy gęstej obsadzie roślinności. Niektórzy hodowcy sugerują nawet 15 litrów dla jednego samca i dwóch samic - w akwariach hodowlanych, na czas rozrodu - młode po urodzeniu są odławiane do większego zbiornika. Optymalna temperatura to 20-23°C (pH ok. 7), rasowe odmiany są bardziej wrażliwe i wymagają wyższej temperatury (nawet do 27°C). Zalecana twardość wody to >11°N, a pH 6,5-8.

Chętnie spożywa każdy suchy pokarm. Jednak w celu utrzymania dobrej kondycji rybek, należy im podawać od czasu do czasu także pokarm żywy. Gupiki odżywiają się także glonami, choć w niewielkim stopniu.

Należy uważać z obsadą akwarium w którym hodujemy gupiki. Długie i kolorowe płetwy samców mogą stać się łupem ryb lubiących "podgryzać" płetwy innym osobnikom. Przykładem takiego gatunku może być brzanka sumatrzańska. Inną kwestią są odpowiednie proporcje pomiędzy poszczególnymi płciami. Samce niemal cały swój czas dzielą pomiędzy odżywianie się i ściganie samic w celu zapłodnienia. Stąd też należy zadbać, aby na jednego samca przypadały co najmniej trzy samice. W przeciwnym wypadku będą one stale zestresowane i wyczerpane ciągłymi zalotami.

Rozmnażanie

Jeżeli tylko utrzymane są odpowiednie parametry wody, rozmnażanie tego gatunku nie sprawia żadnych kłopotów. Gupiki są rybami żyworodnymi (jajożyworodnymi), samice nie składają ikry, lecz rodzą w pełni ukształtowane młode, gotowe do samodzielnego życia. Do rozmnażania odpowiednia jest temperatura wody wynosząca ok. 22°C. Zapłodnienie ma charakter wewnętrzny, dokonuje go samiec, za pomocą płetwy odbytowej przekształconej w gonopodium. Ciąża trwa około 22-26 dni. Tuż przed samym porodem dobrze jest umieścić samicę w specjalnym kotniku akwarystycznym (zanurzaną w zbiorniku plastikową klatkę). W ten sposób narybek zostanie uchroniony przed zjedzeniem przez matkę lub starsze osobniki (kotnik nie jest konieczny, jeśli w akwarium jest bardzo dużo roślin i mało ryb, które i tak są bardzo spokojnego gatunku - ale wówczas i tak trzeba się liczyć ze stratą dużej części młodych gupików). Poród trwa zwykle kilka godzin. Ilość małych rybek zależy od wieku i wielkości samicy - od kilku do nawet kilkudziesięciu.Rekordowy miot liczył 193 młode. Małe rybki karmić należy specjalnym pokarmem pyłowym dostępnym w sklepach akwarystycznych. Na pierwsze kilka dni wystarczyć jednak może gotowane i roztarte żółtko jajka kurzego.

Samica gotowa jest do kolejnego zapłodnienia już w kilka godzin po porodzie. Jeżeli do tego nie dojdzie, może użyć spermy tego samego samca, którą jest w stanie magazynować. W ten sposób potrafi zajść w ciążę nawet do 4 razy.

Jeśli chcemy, aby małe rybki urodziły się silne i zdrowe musi być zachowana różnorodność genów, nie należy rozmnażać spokrewnionych ze sobą osobników. Kojarzenie ze sobą, np: rodzeństwa lub ryb pochodzących z tego samego akwarium stwarza duże ryzyko widocznych wad oraz mutacji (nieprawidłowa budowa szkieletu, skrzeli - kłopoty z oddychaniem, a w konsekwencji śmierć narybku), ponadto narybek o tak zawężonej puli genowej jest słaby i nieodporny.


samiec

 

Para odmiany hodowlanej Triangel

 

Młody osobnik przy doniczce

 

Para odmiany hodowlanej Triangel